Start u plivanju
Na konačan rezultat u plivanju utiču: brzina izvođenja starta, okreta, „čistog“ plivanja i ulaska u cilj. Start je sastavni deo svake takmičarske discipline, ima važnu ulogu u postizanju rezultata u sportskom plivanju. Vreme izvođenja starta u plivanju je u značajnoj korelaciji sa konačnim rezultatom .
Kaže se da poboljšanjem tehnike izvođenja starta, plivači mogu poboljšati svoje vreme plivanja najmanje za 0.1 see. Istraživanja su utvrdila da nije bitno koja se vrsta starta izvodi, već kako se taj start izvodi .
U sportskom plivanju, kao i u ostalim sportskim granama sa vremenskim merenjem rezultata, startom se obezbeđuje ravnopravan položaj svih sportista pre početka trke. Što je plivačka disciplina kraća, to je uticaj samog starta na konačan rezultat trke veći.
Start u plivanju se može tumačiti sa pozicije pravila za takmičenja, ali se najčešće analiziraju faze i periodi koji čine ovaj deo takmičarske discipline. Tako se start u plivanju sastoji se od pet faza :
-Početni položaj.
-Faza pripreme i odraza
-Faza leta,
-Faza urona u vodu i kliženje ispod površine vode i
-Prelazak u plivanie
Uspešnost izvođenja starta u plivanju zavisi od uspešnosti izvođenja svake faze posebno.
Početni položaj(start u plivanju) ima veliku važnost jer je on preduslov za izvođenje starta. Postoje dve varijante početnog položaja na startnom bloku, a to su: tradicionalni i atletski start.
Razlike između ove dve varijante startnog položaja definišu se u odnosu na položaj stopala. Kod tradicionalnog starta stopala su postavljena paralelno na startnom bloku, sa prstima zakačenim za prednju ivicu bloka. Ruke mogu biti u položaju između stopala ili sa strane stopala. Kod atletskog ili trak starta stopala su u dijagonalnom položaju dok se ruke plivača nalaze na prednjoj ivici startnog bloka. Postoje varijante u izvođenju ovog starta. U jednoj se težište tela nalazi na iskoračenoj nozi, dok je u drugoj težište tela plivača na zadnjoj nozi, odnosno težište može biti unutar površine oslonca.
Faza pripreme i odraza – U ovoj fazi starta u plivanju vrše se pripreme za izvođenje skoka, i ona se odviia nakon znaka za start. Nakon startnog znaka, plivač pomera težište tela prema napred i prenosi težinu napred. Odraz sa startnog bloka se vrši snažnim opružanjem u zglobovima nogu dok se trup opruža, a rukama se izvodi zamah koji doprinosi samom odrazu. Finalni period odraza se obavlja u momentu kada težište tela prođe napadnu liniju sile gravitacije i kada telo izađe iz površine oslonca. Posmatrajući sa strane, ovo je period u kome uzdužna osa tela i horizontala povučena na liniji startnog bloka, zauzimaju ugao od 45°, dok se neposredno napuštanje bloka obavlja kada je taj ugao od 27° do 33° .
Faza leta je period nakon odvajanja sa startnog bloka. Traje do momenta kada šake plivača dođu u kontakt sa vodom.U ovoj fazi starta, telo plivača se kreće paraboličnom putanjom i priprema se za položaj uranjanja. Kvalitet prethodnih radnji, kao i snažni i eksplozivni parametri samog plivača odrediće dužinu leta. Tokom leta telo je potpuno opruženo. U prvom delu leta ka vodi, glava se podiže i usmerava prema napred i gore, što utiče na podizanje težišta tela, potencirajući vertikalnu komponentu odraza, dok se u silaznom delu glava spušta između nadlaktica i nastoji zauzeti što hidrodinamičniji položaj za ulazak u vodu .
Faza ulaska (urona) u vodu i kliženje ispod površine vode – ulaskom šake plivača u vodu počinje ova faza. Telo plivača je ispruženo u svim zglobovima, glava se nalazi između nadlaktica, i ukc spojene u uzručenju, noge su sastavljene i opružene u zglobu kolena i skočnom zglobu. U vodu najpre uranjaju ruke, zatim glava i rameni pojas, potom trup i na kraju noge. Ugao urona je pored položaja šake i prstiju, jedan od faktora od kojih zavisi dubina na kojoj će se plivač naći u toku kliženja kroz vodu. Ugao urona čine uzdužna osa tela plivača i površina vode. Što je ugao ulaska tela plivača veći od optimalnog to će biti i veća dubina urona, i obrnuto. Loš ugao urona se nepovoljno odražava na početnu brzinu kliženja i samim tim na ukupno vreme starta. Start sa malim uronom u vodu je manje efikasan, zbog manje iskorišćenosti početne brzine, nastale odrazom od startnog bloka. Ugao pod kojim telo treba da uđe u vodu iznosi oko 30° .
U toku kliženja plivač zadržava hidrodinamički položaj tela. Brzina koju plivač ostvari nakon odraza u fazi leta kroz vazduh i položaj tela koji zauzme utiču na kliženje. Od dužine takmičarske discipline i plivačke tehnike, kao i pravila za takmičenja – zavisi vreme i dužina kliženja. Kod sprinterskih disciplina dužina starta i vreme kliženja je manje, dok je kod srednjih i dugih deonica obrnuto.
Faza prelaska u plivanje počinje onog trenutka kada brzina kretanja tela kliženjem bude približno jednaka brzini kojom se plivač kreće za vreme plivanja, a telo plivača se pojavi na površini vode. Ovaj trenutak je individualan za svakog plivača, a osećaj za njega stvara se tokom treninga i takmičenja. Od tehnike kojom se pliva predviđena deonica i propisanih pravila, zavisi i redosled uključivanja u rad nogu ili ruku. Kod tehnika kraul, delfin i leđno plivanje prvo počinju noge, a nakon njih ruke, dok je pravilima FINA za start u prsnoj tehnici propisan tako da prvo ide zaveslaj rukama (jedan produženi provlak), a onda udarac nogama, (jedan udarac), nakon čega plivač mora izaći na površinu vode i nastaviti da pliva.
Start u disciplinama leđnog plivanja(start u plivanju)
U disciplinama leđnog plivanja start kao sastavni elemenat svake trke ima veliki značaj i iste je strukture kao i start u svakoj drugoj disciplini, ali se razlikuje po načinu izvođenja. Start u leđnoj tehnici se izvodi iz vode, leđima okrenutim ka smeru plivanja.
Početni položaj je preduslov za kvalitetno izvođenje starta.Start počinje iz vode, iz položaja zgrčenog, držanjem opuštenim rukama za startni blok sa glavom između nogu, koje su oslonjene na čeonu površinu ivice bazena i “stopalima ispod površine vode. I u ovoj tehnici postoje dve varijante početnog položaja stopala oslonjenih na čeonu površinu ivice bazena, to su: tradicionalni i atletski, s tim da se stopalima plivač ne sme kačiti za ivicu bazena.
Faza pripreme i odraza – u ovoj fazi vrše se pripreme za izvođenje skok« (slika 54). Faza pripreme se sastoji od pomeranja tela ka napred iz vode grčenjem ruku, izdizanjem trupa iz vode i pomeranjem glave više ka napred. Nakon startnog znaka, puštenjem startnog bloka i zabacivanjem glave, uz uvinuće tela plivača i odgurivanje od čeone ivice bazena nogama, počinje faza odraza. U nastavku kretanja tela kroz vazduh nastupa sledeća faza.
Faza leta je period nakon odvajanja od startnog bloka. Traje do momenta kada šake plivača dođu u kontakt sa vodom. U ovoj fazi starta, tel0 plivača se kreće paraboličnom putanjom i priprema se položaj uranjanja. Tokom leta telo se potpuno opruženo i uvrnuto lučno. Glava je zaklonjena sa pogledom prema tački ulaska u vodu.
Faza ulaska (urona) u vodu i kliženja ispod površine vode – u vodu prvo ulaze šake plivača, potom i opružene ruke i trup, a za njima opružene noge . Nakon ulaska tela plivača pod vodu, plivač glavu vraća iz položaja zaklona. Telo se pod vodom kreće u prepoznatljivom hidrodinamičkom stream-line položaju. Kretanje pod vodom je na najoptimalnijoj dubini od oko 50 cm. Svo vreme kretanja pod vodom, dozvoljeni su naizmenični udarci nogama, kao i sunožni udarci karakteristični za tehniku delfin.
Faza prelaska u plivanje počinje onog trenutka kada se telo plivača pojavi na površini vode. Pre izlaska na površinu vode brzina kretanja plivača pod vodom lagano opada i izvode se pripremne radnje za izlazak na površinu, te početak plivanja. Udarci nogama su sve jači i učestaliji, kako bi faza kretanja pod vodom bila što efikasnije izvedena. Pre izlaska na površinu, ruke plivača su maksimalno opružene i spremne da se jednom od njih napravi zaveslaj. Kretanje pod vodom ne srne da bude duže od 15m, stoga plivači moraju da budu skoncentrisani kako bi na vreme krenuli ka površini vode.
Start u disciplinama mešovitog plivanja (start u plivanju)
U disciplinama mešovitog plivanja start kao sastavni element svake trke ima veliki značaj, ali i strukturu kao i start u svakoj drugoj disciplini. U pojedinačnim i štafetnim disciplinama mešovitog plivanja (200m i 400m mešovito, 4x100m mešovito) start je određen rasporedom tehnika kojima se pliva. Kako se prvo pliva leđnom tehnikom, to se start izvodi iz vode.
Komande za start u plivanju
Početak svake plivačke trke se odvija prema preciznim protokolima definisanim od strane FINA. Pre svakog starta, plivači stoje iza startnog bloka koji im je određen, na osnovi njihovih najboljih vremena u datoj disciplini. Nakon prozivanja od strane službenog lica, svaki plivač je obavezan da podigne ruku i na taj način potvrdi svoje učešće i trci. Slede tri komande koje plivače dovode u poziciju za strat trke. Na prvu komandu dugačak zvižduk plivači se penju na startni blok . Komanda na svoja mesta, znači da se prstima bar jedne noge zakače za tartni blok, a zvižduk(pucanj ili zvulni signal) označuje start trke.
Zakažite besplatno testiranje :