Okreti u plivanju
Okreti predstavljaju značajan faktor svake od takmičarskih disciplina (osim disciplina 50m u velikom bazenu) i određuju krajnji ishod trke. Unapređenje izvođenja tehnike okreta dovodi do poboljšanja u vremenu i ishodu trke. Plivački okret je polistrukturalna, asimetrična kretnja koja plivaču obezbeđuje najracionalniju promenu smera plivanja tokom plivanja u bazenu.
Okreti obuhvataju oko jedne trećine vremena cele trke na takmičenjima u malim bazenima (25m). Zbog duplo većeg broja okreta u nastupima u malim bazenima, svetski rekordi za 25-metarske bazene se razlikuju i bolji su od rekorda za iste distance u velikim bazenim (50m). Na velikim međunarodnim takmičenjima snimaju se i analiziraju kinematički parametri trke, među kojima i period okreta. Tako su na Olimpijskim igrama u Sidneju (2000) performanse finalista i polufinalista u 200-metarskim disciplinama analizirane na brzine na startu (prvih 15 metara), frekvencije i dužine zaveslaja i ukupne brzine plivanja od 15-42,5m (srednje deonice plivanja), kao i na osnovu trajanja okreta (7.5m pre i 7.5m nakon okreta). Utvrđeno je da su konačna vremena finalista bila povezana sa brzinom druge i treće dužine, kao i sa trajanjem sva tri okreta. Brzina poslednjeg okreta je izdvojena kao faktor od značaja za osvajanje medalje (Chatard, et al. 2003).
Thayer i Hay (1984) su odredili procenat vremena u toku trke potrošenog na okrete. Za 50 jardi (malo manje od 50m) kraulom je bilo 20,5% utrošenog vremena na okret, dok je za 1000 jardi (oko 914m) utrošeno 36,5%. Za sve trke od 200 jardi i više, preko jedne trećine vremena je utrošeno na okretanje.
Skorije i Chatard (2000) su poredili osvajače medalja i ostale među šesnaest polufinalista u disciplini 200m kraul na Olimpijskim igrama u Sidneju. Utvrdili su daje brzina poslednjeg okreta, odmah nakon brzine plivanja sredinom bazena, imala značajnosti u smislu osvajanja medalje u muškoj konkurenciji, dok dužina i frekvencija zaveslaja nisu bile značajno povezane sa finalnim rezultatom, jer su ova dva parametra plivanja visoko individualno zasnovana.
Analize finalista na Svetskom prvenstvu u Pertu (Australija) 1998. u svim disciplinama upućuje da su okreti važan faktor rezultata u srednjim disciplinama (200m i 400m) slobodnog, mešovitog i plivanja tehnikom delfin .
Telo plivača se neposredno nakon izvođenja okreta kreće znatno brže nego za vreme plivanja, jer odrazni impuls opružača nogu iz pozicije okreta saopštava telu veće ubrzanje nego što to mogu da obezbede propulzivni pokreti ruku i nogu tokom srednje deonice plivanja. Takođe, telo plivača se nalazi u optimalnom glisirajućem položaju čime se otpori, pre svih otpor talasa (kočeća površina) redukuje na najmanju moguću meru. Naravno, ovo se podrazumeva samo ukoliko je okret izveden biomehanički racionalno, koordinaciono optimalno i dinamički efikasno.
Opkret započinje onog momenta kada plivač, približavajući se okretištu, promeni 1 atribute unutar tehnike svog plivanja i izvede radnje koje je moguće opisati kroz sledeće 1 faze:
1. Polazak na okretište.
2. Okret.
3. Odgunvanje i kliženje.
4. Faza izranjanja.
5. Prelazak u plivanje.
Okreti kao strukturalne celine su definisani pravilima FINA za svaku tehniku, pa svaka i plivačka disciplina ima karakterističan okret.
Okret u disciplinama slobodnog plivanja
Prema FINA pravilima, okreti u plivanju u disciplinama slobodnog plivanja mora se izvesti tako da plivač bilo kojim delom tela da dodirne okretište. Nakon okreta, kretanje pod vodom ne sme biti duže od 15m. Dolaskom na okretište, na adekvatnoj razdaljini plivač vrši pripremne radnje za okret, a koje sadrže promenu načina plivanja. Tako telo plivača zaustavlja jedan pa drugi provlak, klizi ka okretištu sa rukama u priručenju, dlanovima okrenutim prema dnu bazena i licem u vodi.
Položaj ruku obezbeđuje stabilnost telu u dolasku na okretište i započinjanje rotacije oko poprečne ose (kolut). Tokom obrtanja, plivač pomera bradu prema grudima, sledi pregib trupa u sagitlanoj ravni. Dok se glava kreće prema dole i nazad, plivač šake potiskuje na dole, i istovremeno se udarcem nogama odguruje o vodenu površinu, čime podiže kukove i ubrzava rotaciju oko horizontalne ose. Kada kukovi plivača pređu liniju glave, plivač noge prebacuje prema okretištu, dok se ruke pomeraju u uzručenje.
U momentu dodira okretišta stopalima (paralelan ili dijagnonalan položaj stopala na okretištu) telo plivača može biti u položaju na leđima ili već na boku. Sledi otiskivanje nogama i rotacija tela plivača oko uzdužne ose do položaja prsnog kraula. Plivač se u hidrodinamičkom položaju kreće kroz vodu, prvo glisirajući, a potom simetričnim i/ili naizmeničnim udarcima nogu nastavlja napred i ka površini vode, čekajući momenat da započne zaveslaj .
Okreti u plivanju kod leđne tehnike
Prema FINA pravilima, pri okretu u leđnoj tehnici, plivač mora bilo kojim delom tela da dodirne okretište. Nakon okreta kretanje pod vodom ne sme biti duže od 15m.
Pravila podrazumevaju da se u disciplinama leđnog plivanja plivač nalazi u leđnom položaju sa mogućnošću da tokom perioda dolaska na okretište izvrši promenu položaja od leđnog ka grudnom plivanju i da okretište dohvati bilo kojim delom tela. Tako, plivanjem u leđnom položaju plivač se rotira oko uzdužne ose u položaj na grudima, završava započeti provlak i zaveslaj drugom rukom kraul do položaja grudnog plutanja sa rukama u priručenju.
Telo plivača u horizontalnom položaju klizi sa rukama u priručenju, dlanovima okrenutim prema dnu bazena i licem u vodi. Položaj ruku obezbeđuje stabilnost tela plivača, prilikom ležanja na vodi i ulaska u okret. Kao i u disciplinama slobodnog plivanja, plivač pomera bradu prema grudima, čime počinje pregib trupa i rotacija tela u sagitlanoj ravni. Dok se glava kreće prema dole i nazad, plivač šake potiskuje na dole i istovremeno udarcem nogama o vodenu površinu ubrzava rotaciju oko horizontalne ose.
Kada kukovi plivača pređu liniju glave plivača, plivač noge prebacuje napred sa paralelnim položajem stopala na okretištu. Ruke su šakama na grudima, a trup plivača se nalazi u položaju na leđima. Sledi pokret rukama ka uzručenju, otiskivanje nogama o okretište, kretanje pod vodom, prvo glisiranjem, potom i simetričnim i/ili naizmeničnim udarcima uz održavanje hidrodinamičkog položaja. Pravilima je predviđeno da plivač mora “probiti” površinu vode, izroniti i preći u plivanje pre petnaestog metra .
Okreti u plivanju kod delfin tehnike
FINA pravilima, pri okretu u disciplinamakoje se plivaju tehnikom delfin plivač mora sa obe ruke istovremeno da dodirne okretište.
Nakon okreta kretanje pod vodom, ne sme biti duže od 15m. U fazi dolaska na okretište, plivač na optimalnom odstojanju završava provlak i dohvati okretište uklizavanjem. Nakon kontakta ruku plivača sa okretištem, dolazi do sukcesivnih pokreta i kretanja kojima se noge podvlače ispod trupa plivača i dolaze na okretište, dok se istovremeno ćelo telo rotira oko uzdužne ose za nešto manje od 90°. Dok su stopala na okretištu u dijagonalnom položaju, jedna ruka plivača se najkraćim putem, kroz vodu pomera u -uzručenje, dok druga ruka u uzručenje najčešće dolazi kroz vazduh. Sa osloncem stopalima na okretištu, sa trupom u bočnom položaju i rukama ispred glave plivač se snažno otiskuje pri čemu telo završava rotaciju do položaja na grudima i prelazi u glisiranje. Slede simetrični udarci kojima se održava brzina kretanja tela i kreće ka površini u nastavak plivanja.
Kao i u disciplinama slobodno i leđnog kraula, dozo vijena dužina ronjenja nakon okreta je 15m .
Okreti u plivanju kod prsne tehnike
Istraživanja finalista prsnom tehnikom na nekoliko internacionalnih takmičenja otkriva jaku vezu između vremena okretanja i ukupnog vremena na trkama u disciplinama 100m i 200m prsno .
Prema FINA pravilima(okreti u plivanju), pri okretu u prsnoj tehnici, plivač mora sa obe ruke istovremeno da dodirne okretište. Nakon okreta, tokom ronjenja i pre prelaska u plivanje, dozovljen je jedan dug provlak i jedan udarac nogama. Nakon kontakta ruku plivača sa okretištem, dolazi do podvlačenja nogu pod trup plivača i istovremeno se vrši rotacija trupa u sagitalnoj ravni. Noge nastavljaju kretanje do dijagonalnog položaja stopala na okretištu (kroz sagitalnu ravan). Jedna ruka, ruka na strani okreta, najkraćim putem, kroz vodu pomera se u predručenje, dok se druga ruka u predručenje dovodi individualno, kroz vodu ili vazduh. Sa telom oslonjenim stopalima na okretištu, u bočnom položaju sa opruženim rukama, plivač se snažno otiskuje i kroz kretanje rotira telo do položaja na grudima. Kada se brzina kretanja tela kroz vodu smanji, tada plivač izvodi snažan prsni provlak rukama do kukova. Nakon klizanja u položaju na grudima, rukama u priručenju i sa licem ka dnu bazena, dozvoljen je udarac nogama uz sukcesivno vraćanje ruku blizu grudi do položaja u uzručenju. Nakon toga sledi klizanje i prelazak u plivanje .
Okreti u plivanju mešovitih disciplina
Okreti u individualnim i štafetnim disciplinama mešovitog plivanja imaju slične kretne strukture kao okreti u disciplinama pojedinačnih tehnika sportskog plivanja. Redosled tehnika plivanja u pojedinačnim disciplinama mešovitog plivanja je: delfin, leđno, prsno i slobodno(kraul).
Okret delfln-leđno(okreti u plivanju), ulazak u ovaj okret je iz plivanja tehnikom delfin. Dodirivanje okretišta je sa obe ruke istovremeno. Kada ruke dodirnu okretište, trup i noge nastavljaju svoje kretanje prema okretištu i zaustavljaju se kada oba stopala plivača budu oslonjena na ivicu bazena. Tada se telo plivača pomera ka nazad, spuštajući se pod površinu vode uz istovremenu pripremu ruku za hidrodinamički i glisirajući položaj na leđima koji sledi. Kada je plivač u položaju ležećem ka sredini bazena, dolazi do snažnog odgurivanja od okretišta uz sukcesivno opružanje u zglobovima ruku, trupa, kolena i stopala, napuštanje okretišta i prelazak u glisiranje tokom koga se izvodi i serija sunožnih ili naizmeničnih udaraca i telo usmerava napred i ka površini vode, ne dalje od 15 metara.
Okret leđno-prsno(okreti u plivanju),, dolazak plivača na okretište je u leđnom položaju, plivajući ležnom tehnikom. Plivač okretište dodiruje rukom u ležećem položaju. Kada ruka dodirne okretište, sledi deo individualnog okretanja, ali najčešće trup i noge plivača nastavljaju kretanje prema okretištu, zatim ide postavljanje stopala na okretište. Tokom kretanja nogu ka okretištu telo plivača se, zavisno od stila, kroz horizontalnu ili sagitalnu ravan pomera ka okretištu, ka položaju iz kog će se nastaviti plivanje prsnom tehnikom. Kada se stopala plivača oslone na ivicu bazena, telo plivača se nalazi pod vodom, okrenuto u smeru plivanja. Nakon snažnog otiskivanja nogama o ivicu bazena, telo plivača se kreće pod vodom izvodeći pokrete u redosledu kako je predviđeno za plivanje u disciplinama prsnom tehnikom.
Postoji i varijanta ovog okreta u kojoj nakon dodirivanja ivice bazena, u leđnom položaju, plivač izvodi salto nazad u sagitalnoj ravni, nakon koga se nalazi u položaju prsnog kraula, sa rukama u predručenju, nogama oslonjenim na ivicu bazena, spremnim za otiskivanje.
Okret prsno-kraul(okreti u plivanju),, dolazak na okretište je plivanjem prsne tehnike. Okretište se dodiruje sa obe ruke istovremeno. Nakon kontakta ruku plivača sa okretištem, dolazi do podvlačenja nogu pod telo plivača i istovremeno se vrši rotacija tela u sagitalnoj ravni. Noge nastavljaju da se pomeraju kroz sagitalnu ravan ka okretištu do dijagonalnog položaja stopala na samom okretištu, dok se jedna ruka najkraćim putem, kroz vodu pomera u predručenje, a druga, zavisno od stila, dovodi se u predručenje kroz vazduh ili vodu. Sa telom oslonjenim stopalima na okretište, u bočnom položaju sa opruženim rukama, plivač se snažno otiskuje i telo rotira do položaja na grudima. U tom položaju plivač glisira, naizmenično ili simetrično vrši udarce i pre 15. metra izlazi na površinu gde prelazi u plivanje.
Zakažite besplatno testiranje :