Čeoni otpor tokom plivanja

Čeoni otpor tokom plivanja rezultira razlikom pritiska na prednjem i zadnjem delu tela.

Prilikom kretanja uz površinu tela, voda se deli obilazeći površinu tela na čijim krajevima se formira prostor malog pritiska. Vrednost čeonog otpora se može izračunati kao proizvod ove razlike u pritisku i površine na koju on utiče.

Svako telo koje se kreće u nekom fluidu (voda, vazduh) nailazi na otpor istog, a koliki će on biti zavisi od površine tela koje se susreće sa fluidom i brzine kojom se telo kreće. Što je površina i brzina tela veća, to je i otpor fluida veći. Međutim, bitan je i položaj tela u tom fluidu, kao i oblik tela. Otpor fluida na kretanje tela se ispoljava na dva načina: kao sila vuče koja ima smer suprotan od kretanja tela i kao potisak, koji deluje u smeru koji je normalan u odnosu na smer kretanja.

Kada se telo nalazi u vodi, pri normalnim uslovima protok vode je običan oko njega, sa manjim pritiskom na telo. Ako bi telo bilo normalno na strujanje vode, otpor vode na prednji deo tela bi bio veliki, a iza tela bi se stvorila sila vuče, kao rezultanta turbulencije vode. Kada je telo u vodi pod nekim uglom, pritisak vode koja se kreće ispod njega je veći nego pritisak iznad ploče, što stvara silu potiska koja deluje normalno na nadolazeći protok strujanja. Prilikom stvaranja potiska, stvara se i vučenje, koje ima smer suprotan kretanju tela. Sila potiska deluje normalno na smer protoka strujanja, a sila vučenja paralelno, Što stvara ukupnu silu (rezultantu) koja telo gura prema gore i prema nazad . Važno je razuvevanje čeonog otpora da bi se on smanjio a tehnika plivanja poboljšala. Čeoni otpor ukoliko je veliki iziskuje veće trošenje energije plivača što samo po sebi znači da je efikasnost mala. Razumevanje otpora koju stvara vodena sredina je važno za plivačku nauku.

Česte promene u odnosima i položajima pojedinih segemenata tela plivača utiču da ono čini prelazne oblike unutar kojih se uočavaju različiti oblici tela, koji su nekad više propulzivni, a u nekim periodima više kočeći na ukupnu brzinu plivanja. Ovaj otpor se sistematizuje kao pasivni, kada se gleda na ukupnu površinu tela izloženu otporu sredine, i aktivni – kada položaj tela plivača u vodi nije u dovoljnoj meri hidrodinamičan usled čega se dodatno uvećava čeona površina tela plivača izložena otporu sredine.

Ono što je važno odnosi se na aktivnu komponentu čeonog otpora koju je moguće neutralisati adekvatnim položajem tela tokom plivanja. U toku plivanja pasivna komponenta čeonog otpora je stalna, bez obzira da li se telo nalazi u grudnom ili leđnom položaju.

Glisirajući ili hidrodinamički položaj je određen uglom koji stvara uzdužna linija tela sa površinom vode. Ovaj ugao je promenjiv, kako u odnosu na tehniku kojom plivač pliva, tako i od dužine takmičarske discipline iste tehnika sportskog plivanja. Zasigurno je najmanji u tehnici grudnog kraula (oko 5°), potom u tehnici leđnog kraula (6° do 15°), prsnoj tehici (oko 18°) i delfinu (do 20°). Poznavajući efekte lošeg položaja tela i težeći da se količina zadržavanja plivača smanji, treneri i nastavnici plivanja najčešće vrše korekcije položaja tela i tako utiču, kako na smanjenje ovog otpora, tako i na stvaranje preduslova kvalitetnije propulzije.

Jevtić (2007) navodi daje klasifikacijom otpora kretanju utvrđeno da se 80% do 82% zadržavanja plivača može pripisati otporu talasa i čeonom otporu, dok 18% do 20% zadržavanja – pripada otporu trenja.

Veličina ovog otpora zavisi od oblika i veličine čeone površine tela i kvadrata brzine plivanja. Oblik i površina tela determinišu protok vode oko tela plivača čime utiču na veličinu čeonog otpora , dok se vrednosti čeonog otpora povećavaju sa povećanjem brzine plivanja.

Kako bi se umanjili negativni uticaji čeonog otpora, plivači treniraju tako što se postave u najbolji hidrodinamički položaj, u tzv. „streamline“ položaj . To je aktivan položaj sa maksimalno opruženim rukama, između kojih je smeštena glava plivača i šakama prekolopljenim jedna preko druge. Trup i noge plivača su maksimalno opruženi i ovaj položaj se održava konstantnom aktivnošću telesne muskulature. Klizeći položaj u vodi sa opruženim rukama u predručenju ima manje vrednosti koeficijenta otpora nego položaj rukama pored tela. Ovakav položaj tela je najprihvatljiviji u plivačkim naučnim krugovima, kao najhidrodinamičniji i naziva se streamline položaj .
Ukoliko plivač ne zauzme odgovarajući streamline položaj, pojavljuje se veliki čeoni otpor. Lyttle i saradnici sugerišu da se kretanje na dubini pod vodom od 0,4m i kvalitetnim streamline položajem povećava distanca kliženja pod vodom. Zato bi plivači trebali da se postave u streamline položaj nakon odgurivanja od ivice bazena, posle okreta.